طبیعت انسان و دین در نظر کانت
نویسندگان
چکیده مقاله:
ایمانوئل کانت (1724 -1804 م) یکی از فیلسوفان مهم عصر روشنگری، در تفکر فلسفی خود جایگاه قابل ملاحظهای را به دین اختصاص داده و در این راستا در سه رسالة عمدة خود این موضوع را با تفصیل بیشتری بررسی کرده است. در نقد عقل محض توجهش به مؤلفههای دینی به ویژه ایدة خدا معطوف است و با رد مهمترین براهین الهیات عقلی نشان میدهد که قوة شناسایی ما قادر به اثبات و انکار خدا به عنوان امری فراتجربی نیست، و این نتیجة طبیعی بررسی دینشناختی در حوزة معرفتی اوست. اما بنابر تربیت دینیاش فعالیت خود را به جنبة سلبی محدود نمیکند و در حوزة دیگر اصول و مبانی دینشناختی ایجابی خویش را شرح و بسط میدهد. در نقد عقل عملی، دلیل اخلاقی اثبات وجود خداوند را بر اساس غایت نهایی آن، یعنی خیر اعلا، تشریح میکند. او در استدلال خود دو مؤلفة خدا و جاودانگی نفس را بر پایة سعادت و فضیلت اثبات میکند و بر این اساس دین را بر اخلاق مبتنی میسازد و معتقد است که قوانین اخلاقی با تـوجه به خـیر اعـلا به سمت دین هـدایت میشود؛ یعنی به حوزهای که در آن همة وظایف انسان در عین حال که قوانین ذاتی هر ارادة آزاد هستند، به عنوان فرامین الهی نیز لحاظ میشوند. در کتاب «دین در محدودة عقل تنها» نیز بر اساس طبیعت بشر به شرح دین میپردازد؛ یعنی بعد از بررسی و تشریح طبیعت بشر، دوگانگی طبیعت انسان از لوازم موضع دینی او قرار میگیرد و اخلاق او به سمت دین هدایت میکند. در واقع نظام دینی او در جهت اصلاح انسان و مکمل نظام اخلاقی اوست. این پژوهش نیز بر آن است تا با بررسی طبیعت انسان بر مبنای اصول اخلاقی کانت، موضع دینی و محتوای اخلاقی وی را مشخص سازد.
منابع مشابه
فلسفه دین از نظر کانت
کانت اصول موضوعه عقل عملی را در سه موضوع نفس، جهان و خدا مطرح می کند. او از جاودانگی نفس پلی به اثبات وجود خدا می زند و براهینی را که از قبل در مورد اثبات وجود خدا مطرح شده بود، مورد انتقاد قرار می دهد و از طریق عقل عملی راهی برای اثبات وجود خدا باز می کند و برهان اخلاقی را اقامه می کند. از نظر کانت انواع متعدد باور و اعتقاد دینی وجود دارد اما دین حقیقی یکی بیشتر نیست و آن دین اخلاقی ناب و مسی...
15 صفحه اولدین و استقلال اخلاق در دیدگاه کانت
در این نوشتار رابطه دین و اخلاق از دیدگاه کانت، یکی از بزرگترین متفکران مغرب زمین، بحث و بررسی میشود. مکتب اخلاقی کانت که یک مکتب وظیفهگرایانه است، بر آن است که عقل عملی با ارائه معیارهایی میتواند خوبی و بدی تمامی اعمال را مشخص کند. او اوامر عقل را به دو دسته شرطی و مطلق تقسیم میکند و اوامر مطلق که تنها اوامر اخلاقی است، از طریق فرمولها و صورتبندیهای قانون کلی، قانون کلی طبیعت، غایت فی ...
متن کاملانسان و طبیعت در قرآن
برشمارى روابط مادى و معنوى متقابل انسان و طبیعت از نگاه قرآن مورد بررسى قرار گرفته است. انسان از یک نظر جزئى از طبیعت است و با آن رابطههاى چند جانبه، بیولوژیک، معرفتى و حقوقى دارد. انسان در طبیعت زاده مىشود، مىبالد و مىمیرد و این بخشى از رابطه دوسویه انسان و طبیعت است. انتساب آفرینش انسان و طبیعت به پروردگار یگانه هستى، خود پیامدار نتایج و نکتههاى چندى از رابطه متقابل وهماهنگى آن دو مى...
متن کاملدین و خدا در فلسفۀ نقادی کانت
چهارچوب نظری فلسفة نقادی کانت ریشه در تحولات قرن هجدهم و دورة موسوم به روشنگری و منورالفکری اروپا دارد؛ رهیافتهای دینپژوهی، از جمله باور به خداوند یا علت اولی، نزد او نیز متأثر از همان فضاست. پرسش از اعتبار و دامنة شمول معرفت مابعدالطبیعی و مهمتر از آن مبادی تکوین چنین معرفتی از دغدغههای معرفتشناختی کانت است که درست زمانی مطرح میشود که سخن و پرسش از «امکان مابعدالطبیعه» به میان می...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 1 شماره 202
صفحات 143- 161
تاریخ انتشار 2007-12-22
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023